KİRA SÖZLEŞMELERİNDE KİRA ARTIŞ ORANI NASIL OLMALIDIR
KİRA ARTIŞ ORANI:Borçlar kanunundaki yeni düzenlemeye göre yabancı para/döviz cinsinden yapılan kiralama durumunda 5 yıl süresince kiraya zam yapılamaz. Diğer taraftan kira sözleşmelerinde konut kira bedeli artışları ile işyeri kira bedellerinin artışları ile ilgili bağlayıcı hükümler 2020 yılına kadar farklılık göstermektedir. Ancak, 2020 yılı ve sonrasında itibaren kira zam oranları tüm kiralanan ev ve işyerleri için aynı koşullarda geçerli olacaktır.
Kira bedeli belirlenmesi ile ilgili Borçlar Kanununun ilgili maddesine (MADDE 344) göre;
Kiralamada "tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki (ÜFE) artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Kaunundaki bu kural, 1 yıldan daha uzun süreli yapılmış kira sözleşmelerinde de uygulanır.
Yine kanuna göre; kira sözleşmesindeki taraflarca kira artış oranı ve yenilenecek kira bedelleri üzerine kira sözleşmesinde bir açıklama belirtilmemişse, yeni kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki (ÜFE) artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Aynı kanunda Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, 5 yıldan uzun süreli veya 5 yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her 5 yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak yeni kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki (ÜFE) artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her 5 yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, yukarıda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Kira sözleşmesinde kira bedeli yabancı para cinsinden döviz olarak kararlaştırılmışsa, 5 yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü” başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Yani dövizdeki aşırı artış durumunda kiracı isterse kira sözleşmesini tek taraflı fesh edebilir. 5 yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak yukarıdaki hükümler uygulanır.
Önemli:
Kira artış oranın Türk Ticaret Kanuna göre tacir sayılan kişiler ve tüzel kişi kiracılar hakkında kanunun yayınından itibaren 8 yıl daha yani 2020 yılına kadar uygulanmayacaktır.Yani bu kiracılar ile yapılmış olan sözleşmede belirlenen kira artış oranı ÜFE üzerinde de olsa 2020 yılına kadar geçerlidir.